Wörterbuch Esperanto (Suche über Wortwurzel)

Ergebnis der Suche nach da: 1 Datensätze mit Übereinstimmungen.


Wurzel Charakter der Wurzel Übersetzung Abb.

 da
WWW:

[Präposition]

da — von, voll, voller; Präposition, ersetzt die Präposition »de« nach Maßen und Gewichten (von dem …, von der …):

  • kilo.gram.o da pan.o — ein Kilo Brot, ein Kilo von dem Brot
  • korb.o da pom.o.j — ein Korb Äpfel, ein Korb von den Äpfeln

Erläuterung:

Die Präposition »da« verbindet Wörter, die ein Maß, eine unbestimmte Menge, Anzahl, Gewicht usw. ausdrücken, mit ihrer direkten, aber unbestimmten Beschreibung, drückt ein Teilverhältnis aus:

  • (Menge) da (unbestimmte Beschreibung).

  • abundo da novaĵoj eine Menge Neuigkeiten
  • amaso da personoj eine Menge Personen
  • ĉeno da butikoj Ladenkette
  • dekduo da ŝipoj ein Dutzend Schiffe
  • du kilogramoj da viando zwei Kilogramm Fleisch
  • garnituro da ĉemizoj eine Garnitur Hemden
  • glaso da akvo ein Glas Wasser
  • grupo da domoj eine Gruppe Häuser
  • guto da vino ein Tropfen Wein
  • kofro da mono ein Koffer voller Geld
  • Mi deziras glason da biero. Ich möchte ein Glas (von dem) Bier.
  • multo da hundoj eine Menge Hunde
  • nombro da plantoj eine Anzahl Pflanzen
  • paro da ŝuoj ein Paar Schuhe
  • plenŝipo da vunditoj eine Schiffsladung von Verwundeten
  • restaĵo da kafo ein Rest Kaffee
  • serio da fotoj eine Serie von Fotos
  • tro da mono zu viel Geld
  • vico da domoj Häuserreihe

»da« antwortet auf die Frage »Kiom?«, »de« auf die Frage »Kia?«.


Man unterscheidet zwischen einem Maß (messbare Menge) (es wird »da« benutzt) und einem bestimmten Teil von einem Ganzen (es wird »de« benutzt). Eselsbrücke: Könnte man das Maß durch »ia« ergänzen, folgt »da«:

  • (ia) bukedo da floroj (die Betonung liegt auf der unbestimmten Menge des Straußes) / bukedo de rozoj (die Betonung liegt darauf, das der Strauß aus Blumen besteht)
  • (ia) kolekto da medaloj / jarkolekto de gazeto
  • (ia) kvaronjaro estas parto da jaro. / Printempo estas parto de jaro.
  • (ia) monato estas parto da tempo. / Januaro estas parto de tempo.

»da« steht in der Regel (die Ausnahmen folgen) nach:

  • ĉiom da alles
  • iom da etwas
  • iomete da ein klein wenig
  • kelke (kelko) da einige, manche
  • kiom da wie viel
  • malmulte (malmulto) da wenig
  • malpli (multe) da weniger
  • multe (multo) da viel
  • neniom da gar kein
  • plej (multe) da am meisten
  • pli (multe) da mehr
  • sufiĉe da genug
  • tiom da so viel, eine solche Menge
  • tro (multe) da zuviel

»da« steht niemals

  • vor dem bestimmten Artikel »la«,
  • vor »ĉiuj« kaj »tuta«
  • vor einem Substantiv, das selbst eine genaue Menge bezeichnet,
  • nach einem Adjektiv.

»da« steht normalerweise nicht

  • vor einem Personalpronomen (dafür benutzt man meist »el«),
  • vor einem Numeral,
  • vor einem Adjektiv, das das Bezugswort näher bestimmt: du metroj de (tiu) nigra drapo, sed ne de la ruĝa (Es sind Stoffe in verschiedenen Farben, der Käufer will keinen roten oder grünen, sondern den schwarzen Stoff.). Aber: Aĉetu du metrojn da (ia) nigra drapo (beliebigen schwarzen Stoff).
Hinweis:

Bei einer engem Auslegung betont »kelkaj / multaj homoj« die Einzelpersonen (mehrere, aber jeder für sich), »kelke / multe da« steht für eine Gesamtheit, eine nicht differenzierte Menge.


Im Esperanto hat sich die Formulierung »kelke / multe da« eingebürgert, obwohl »kelko / multo da« ebenso richtig ist und sogar den Vorteil bietet, dass damit ein eindeutiger Akkusativ gebildet werden kann.


El la Lingvaj Respondoj:

PRI LA PREPOZICIO »DA«

La esprimo »dum la frua parto da la jaro« ŝajnas al mi nebona; mi preferas »de la jaro«, ĉar en la dirita frazo la vorto »parto« signifas ne mezuron, sed nur limigitan apartaĵon. Tiel ekzemple »monato« estas parto da tempo, ĉar ĝi esprimas simple mezuron, sed »Januaro« estas parto de jaro, ĉar ĝi esprimas ne mezuron, sed difinitan limigitan apartaĵon; »kvaronjaro« (= mezuro) estas parto da jaro, sed »printempo« (= speciale montrita parto) estas parto de jaro. Oni devas memori, ke »parto«, »peco« k.t.p. havas la sencon de mezuro ofte, sed ne ĉiam. Dum la vorto »da« (kiu enhavas kaŝite la sencon de »ia«) montras, ke ni parolas pri kvanto da ia aĵo, sed ne pri ĝia individueco (ekzemple peco da viando = peco da ia viando), la artikolo »la« montras, ke ni parolas pri objekto individue difinita (aŭ pri ĉiuj objektoj de la sama speco), de kiu ni prenas parton (ekzemple »peco de la viando kiun mi havas antaŭ mi«); tial ni povas diri, ke, kvankam teorie la kombinado de »da« kun »la« ne estas malpermesata, sed en la praktiko tia kombinado estas uzebla nur en tre maloftaj okazoj, tiel malofte, ke ni eĉ povas simple konsili, ke oni neniam uzu »da« antaŭ »la« (krom la okazoj, en kiuj la senco tion ĉi nepre kaj tute sendube postulas).

Respondo 16, La Revuo, 1907, Junio


 

© Michael Lennartz 2008-2024
2024-04-19, 02:12:30 / Laufzeit: 0,122273 s
zur Startseite